مصرف زیاد پروتئین چه عوارضی دارد؟

عوارض مصرف زیاد پروتئین ممکن است از آسیب های کلیوی و کبدی گرفته تا اختلال در گوارش و دفع کلسیم را شامل شود؛ به ویژه زمانی که مکمل های پروتئینی بدون برنامه ریزی یا بدون نظارت متخصص مصرف می شوند. در مقابل، آشنایی با بهترین پروتئین برای لاغری و تنظیم مقدار مصرف آن بر اساس سبک زندگی و وضعیت بدنی، می تواند به کاهش چربی بدن بدون ایجاد فشار اضافی بر اندام های داخلی کمک کند.

عوارض مصرف زیاد پروتئین

زیاده روی در مصرف پروتئین، به ویژه در رژیم های پرپروتئین، می تواند به فشار مضاعف بر کلیه ها منجر شود و در بلندمدت زمینه ساز آسیب های کلیوی، کم آبی بدن و حتی اختلالات گوارشی شود. به همین دلیل، استفاده از مکمل هایی مانند پودر انترامیل پر پروتئین باید تحت نظر پزشک یا متخصص تغذیه باشد تا میزان دریافت پروتئین متناسب با نیازهای بدنی تنظیم شود و از بروز عوارض احتمالی پیشگیری گردد.

فشار به کلیه ها

استفاده بیش از حد پروتئین ها و کمبود مصرف مایعات در این زمان می تواند خطرات سنگ کلیه و وارد شدن فشار به کلیه ها را افزایش بدهد. پروتئین اضافی سبب بالا رفتن اسید کلیوی شده که بدن برای مقابله کردن با آن از کلسیم موجود در استخوان ها استفاده می کند. چنین روندی ممکن است سبب آزاد شدن کلسیم اضافی در ادرار و تشکیل سنگ کلیه شود. همچنین پروتئین های حیوانی منبع بسیار غنی از پورین هستند که تولید اسید اوریک را در بدن تحریک می کند. در چنین مواقعی هیپراوریکوزوری و یا افزایش اسید اوریک در ادرار سبب تشکیل سنگ های اسید اوریکی می شود.

آسیب به کبد

رژیمی که سرشار از مکمل های پروتئینی بدون کربوهیدرات باشد بدن را مجبور به مصرف چربی به عنوان منبع اصلی انرژی می کند. این امر سبب افزایش اسیدیته خون می شود که اسیدیته بالا در خون می تواند سبب نارسایی در عملکرد کبد و ایجاد اختلال شدید در این بخش شود. همچنین مصرف مکمل های پروتئینی بدون ورزش کردن سبب التهاب کبد و افزایش خطرهای جراحات جدی کبد می شود.

افزایش وزن یا چربی بدن

یکی از اصلی ترین و مهم ترین عوارض استفاده کردن از پروتئین که بر خلاف هدف اصلی تولید این مکمل ها است افزایش وزن یا چربی بیش از حد است. پروتئین ها نقش مهمی را در رژیم غذایی دارند اما نوع و منبع آنها نیز بسیار مهم است. تحقیقات نشان داده است که مصرف بیش از حد پروتئین حیوانی می تواند به ویژه در افراد مسن خطرات ابتلا به بیماری های کبدی چرب غیرالکی و اضافه وزن را افزایش بدهد.

همچنین هنگامی که رژیم ورزشی شما با مصرف پروتئین متناسب نباشد کالری هایی که مصرف نشده اند تبدیل به چربی می شود و این چربی ها روز به روز افزایش پیدا می کند و منجر به افزایش وزن بسیار سریع و غیر طبیعی در افراد می شود.

مشکلات گوارشی

بدن شما نمی تواند پروتئین ها را همانطور که هستند جذب کند زیرا بسیار پیچیده اند و پروتئین باید به شکل ساده تری تجزیه بشود. پروتئین های بسیار زیادی از جمله پروتئین وی که از محبوب ترین مکمل های پروتئینی است از شیر تولید شده است. چنین فرآورده هایی حاوی مقدار بسیار بالای لاکتوز هستند که نوعی قند طبیعی موجود در شیر است. به همین دلیل افرادی که به لاکتوز حساسیت دارند نباید از این پروتئین استفاده کنند و در صورت نیاز لازم است تا با پزشک مشورت کنند. همچنین مصرف بیش از اندازه پودر پروتئین می تواند سبب افزایش حرکات روده و در نتیجه حالت تهوع، اسهال و نفخ بشود.

پوکی استخوان و دفع کلسیم

مصرف زیاد پروتئین، به ویژه از منابع حیوانی، می تواند عوارضی مانند پوکی استخوان و دفع کلسیم را به همراه داشته باشد. زمانی که پروتئین به طور افراطی مصرف می شود، بدن برای متابولیزه کردن آن نیاز به کلسیم بیشتری دارد. این مورد می تواند سبب افزایش دفع کلسیم از طریق ادرار بشود. در نتیجه، با کاهش سطح کلسیم در بدن، خطر پوکی استخوان و شکستگی های استخوانی افزایش می یابد. همچنین، مصرف زیاد پروتئین ممکن است تعادل اسید-باز در بدن را مختل کرده و بر سلامت استخوان ها تأثیر منفی بگذارد. بنابراین، مهم است که مصرف پروتئین در حد متعادل و متناسب با نیازهای بدن باشد.

کم  آبی بدن

مصرف زیاد پروتئین می تواند منجر به کم آبی بدن شود، زیرا متابولیسم پروتئین نیاز به آب بیشتری دارد. هنگامی که پروتئین ها تجزیه می شوند، مواد زائدی مانند اوره تولید می شود که باید از طریق ادرار دفع شوند. این فرآیند باعث افزایش تولید ادرار و در نتیجه افزایش خطر کم آبی می شود. همچنین، اگر فرد به اندازه کافی آب مصرف نکند، ممکن است دچار علائم کم آبی مانند خستگی، سردرد و کاهش تمرکز شود. بنابراین، در کنار مصرف پروتئین، تأمین آب کافی برای حفظ هیدراتاسیون بدن ضروری است.

نیاز روزانه بدن به پروتئین چقدر است؟

میزان نیاز روزانه افراد به پروتئین به عوامل متفاوتی از جمله جنسیت، سطح فعالیت بدنی، سن ، اهداف سلامتی و موارد این چنینی بستگی دارد. به طور کلی نیاز روزانه بدن به پروتئین در افراد متفاوت شامل موارد زیر می شود:

• افراد بالغ:به طور معمول برای بزرگسالان بین ۰.۸ تا ۱.۶ گرم پروتئین به ازای هر کیلوگرم وزن بدن توصیه می شود.
• ورزشکاران: افراد ورزشکار ممکن است نیاز به پروتئین بیشتری نسبت به دیگر افراد داشته باشند که این مقدار بسته به نوع ورزش و شدت تمرین مشخص می شود.
• افراد فعال: افرادی که فعالیت های زیادی دارند ممکن است نیاز بیشتری به پروتئین داشته باشند به خصوص اگر تمرین های قدرتی زیادی را انجام دهند.

به طور کلی، تأمین پروتئین کافی از منابع غذایی متنوع از جمله گوشت، ماهی، تخم مرغ، لبنیات، حبوبات و مغزها نیز علاوه بر مکمل ها و پودرهای ویتامین می تواند به حفظ سلامت عمومی، تقویت سیستم ایمنی و حمایت از فرآیندهای متابولیکی بدن کمک کند.

نکات مصرف پروتئین

مصرف پروتئین به عنوان یکی از اجزای اصلی رژیم غذایی، نیازمند توجه به چند نکته مهم است. در این بخش به برخی از نکات کلیدی در مورد مصرف پروتئین اشاره خواهیم کرد:

•   تنوع منابع پروتئینی: سعی کنید پروتئین را علاوه بر مکمل های پروتئینی از منابع مختلفی مانند گوشت، ماهی، تخم مرغ، لبنیات، حبوبات، مغزها و دانه ها تأمین کنید. این کار به شما کمک می کند تا تمام اسیدهای آمینه ضروری را دریافت کنید.
•   پروتئین پس از ورزش: برای افرادی که ورزش می کنند، مصرف پروتئین پس از تمرین می تواند به ترمیم و ساخت عضله کمک کند. از این نوع پیشنهاد می شود تا ورزشکاران طبق نیاز بدنشان پس از انجام فعالیت های ورزشی پروتئین مصرف کنند.
•       آب کافی: مصرف پروتئین ممکن است نیاز به آب بیشتری داشته باشد، بنابراین در طول روز آب کافی بنوشید.
•   مشورت با پزشک: اگر تصمیم به استفاده از مکمل های پروتئینی دارید، حتماً با پزشک یا متخصص تغذیه مشورت کنید تا مطمئن شوید که نیازهای شما را برآورده می کند و عوارض جانبی ندارد.

نتیجه گیری

رژیم های پرپروتئین در کاهش وزن یا ساخت عضله نقش دارند، اما زمانی که این مصرف از نیاز واقعی بدن فراتر برود، مشکلاتی مانند فشار به کلیه، افزایش خطر سنگ های ادراری، آسیب به کبد، اختلالات گوارشی و حتی پوکی استخوان اتفاق می افتد. عوارض مصرف زیاد پروتئین فقط محدود به یک بخش از بدن نیست و در درازمدت می تواند تعادل کلی عملکرد بدن را به هم بزند. بنابراین انتخاب منابع مناسب، توجه به مقدار مصرف راه حل مطمئن تری است تا بدون آسیب، نتیجه دلخواه حاصل شود. جهت تهیه انواع پروتئین های اصل به سایت داروخانه آنلاین دکتر شیما مراجعه کنید.

دکتر شیما نظامی

من دکتر شیما نظامی، پزشک داروساز و فارغ‌التحصیل دانشکده داروسازی علوم پزشکی مشهد هستم. از سال 1393 تا 1395 مسئول فنی بیمارستان دکتر شیخ، 1395 الی 1397 مسئول فنی داروخانه کلینیک ویژه بیمارستان قائم بوده ام  و از 1397 تا کنون به عنوان موسس و مسئول فنی داروخانه شیما نظامی فعالیت کرده ام. سعی می‌ کنم در مقالات آموزشی، اطلاعات مفید و کارآمدی در حوزه سلامت و داروها و مکمل های گوناگون به شما ارائه کنم.